آموزش بافت انواع گره تابلوفرش توسط استاد علی ذریه حبیب تبریزی

شبکه توسعه کمی و کیفی دست بافته‌های داری و دستگاهی با هدف بهبود و تعالی هنر صنعت فرش و سایر دست بافته‌ها، تولید فیلم‌های آموزشی و مستندی را در دستور کار خود قرار داده است.

ویدئویی که اکنون تقدیم شما می‌شود آموزش انواع گره‌های قالی است که توسط استاد علی ذریه حبیب تبریزی آموزش داده شده است.

1- بيوگرافي مختصري از ابتداي كودكي تا زمان شروع كار فرش
در آن زمان پدر و مادرها فرزندانشان را از سن خيلي كم يعني درحدود 5 يا 6 سالگي به قاليبافي مي‌بردند ايشان هم پدرشان كارخانه قاليبافي داشتند و به همين علت از سن 7 سالگي در زمينه بافت فرش شروع به كار كردند و به آموزش قاليبافي پرداختند، طولي نكشيد كه در عرض كمتر از 3 ماه ايشان در اين كار خبره شدند و نقشه‌خواني و بافت را بخوبي فرا گرفتند در اين دوران ايشان روزها بكار بافت قالي مي‌پرداختند و شبها را به تحصيل و خواندن درس مي‌گذراندند، از سن 13 سالگي كار را به صورت كاملاً حرفه‌اي شروع كردند و دورو بافي را از همين سن آغاز كردند.

2- فعاليت هاي دوران جواني
استاد در سن 22 سالگي خودشان كارگاه داشتند و در اين كارگاه 45 دستگاه قاليبافي داشتند كه 105 كارگر در اين كارگاه مشغول به كار بودند و در اين كارگاه فقط كار تصويربافي (تابلو فرش) انجام مي‌شد، بيشتر سفارشات از كشورهاي خارجي مخصوصاً اروپا داده مي‌شد، يعني نمايندگاني از طرف كشورهاي اروپايي مي‌آوردند و پس از ديدن كارها، سفارشات خود را مي‌دادند، بيشترين سفارشات از كشور آلمان بود.

همچنين ايشان در سن 23 سالگي حجم‌بافي را آغاز كردند. ايشان در سن 26 سالگي نماينده تابلو باف‌هاي تبريز بودند.
در زمان انقلاب به مشهد آمدند و در آن زمان امكانات بسيار كمي در اختيار داشتند كه با همان امكانات محدودشان باز هم دست از كار هنر نكشيده و در حدود 10 سال به صورت گمنام به كار فرش ادامه دادند.

3- فعاليت هاي مذهبي
استاد تبريزي فرد وارسته‌اي هستند و از نظر روحي و معنوي بسيار عالي هستند، آقاي تبريزي مداح هستند و از 8 سالگي خواننده مذهبي بودند، ايشان در سن 13 سالگي در مداحي در اوج بودند و اكنون بيش از چهل سال است كه مداح هستند، هيچ گاه در اين سال‌ها براي پول مداحي نكردند، ايشان اظهار داشتند كه حنجره‌شان متعلق به امام حسين است.

ايشان بارها به نقاط مختلف مثل آسياي ميانه و باكو و عشق‌آباد براي مداحي دعوت مي‌شدند اما هيچ گاه مبلغي براي اين كار نخواستند فقط طي اين سفرها كارهاي هنريشان را با خود مي‌بردند و سفارت آنها را براي ايشان مي‌فروخت.

4- فعاليت هاي ورزشي
استاد علاوه بر هنر قاليبافي و مداحي كردن به ورزش كوهنوردي هم بسيار علاقه دارند و در آن تجربه زيادي دارند. زماني كه در تبريز زندگي مي كردند در محله ايشان كوهي وجود داشت بنام عينالی كه بالاي محله‌شان قرار داشت، ايشان از همان سنين كودكي و در سن 8 سالگي كوهنوردي را از همان كوه محله شان آغاز كردند و در 13 سالگي به صورت كامل و رسمي كوهنوردي مي رفتند و در سن 18 سالگي در ورزش كوهنوردي به اوج خود رسيدند در همين سنين بود كه به دماوند مي رفتند، در همين سال ها بود كه دو سال پشت سر هم به كوه هاي آرارات در تركيه رفتند، در مشهد نيز به كوه هاي بسياري رفته اند و خصوصاً كوه سبلان را بارها پيموده اند، ايشان اظهار كردند كه كوهي در ايران وجود ندارد كه ايشان به آن كوه نرفته باشند، ايشان هنچنين همه دوره هاي يخ نوردي، برف نوردي، شن نوردي و سنگ نوردي را نيز ديده اند.

5- فعاليت هايي كه در مشهد و پس از انقلاب انجام دادند
استاد تبريزي پس از انقلاب اسلامي به همراه خانواده به مشهد آمدند و در مشهد نيز كارهاي هنري بسياري را انجام دادند و كارهاي حجمي زيادي انجام دادند و در همين سال ها بود كه فرش دورو هم بافتند، هنگاميكه از آستان قدس رضوي براي بازديد كارهاي ايشان با كارگاهشان آمدند، كارهاي ايشان بسيار مورد توجه قرار گرفته شد، پس از آن چندين بار از ايشان خواسته شد كه براي درهاي تشريفاتي حرم مطهر امام رضا فرش دورو ببافند، اما به دلايل مختلف موفق به انجام اين كار نشدند و اين كار عملي نشد، در ميان آثار زيباي ايشان، كاري دارند كه يك گلدان و ميز است كه به صورت سرهم و متصل بافته شده است كه كاري بسيار زيباست، اين كار ايشان از آثاري بود كه بسيار مورد توجه قرار گرفت.

با مشاهده همين كار بود كه دعوت‌هاي پياپي ايشان به نمايشگاه‌هاي گوناگون داخلي و خارجي به خاطر كارهاي منحصر بفردشان شروع شد كه در طي اين دوران بارها و بارها مقام كسب كردند و غرق تنديس‌ها و لوح‌هاي افتخاري شدند، آقاي تبريزي در زمينه حجم بافي تبحر زيادي دارند به طوري كه چندين سال متمادي در رشته حجم بافي كشوري در مسابقات مقام اول را كسب كردند و همچنين بسياري از حجم بافان ماهر كنوني از شاگردان ايشان بوده اند.
ايشان هم اكنون دارنده مدرك دكتراي افتخاري فرش هستند، هم اكنون اسم ايشان در مجله‌ها و كتب مربوط به فرش چاپ مي شود كه نمونه آن مجله هنرمندان و صنعتگران برجسته است.

6- از ابتكارات ايشان
استاد تبريزي اولين فردي بودند كه فرش دورو را بافتند ايشان هيچ گاه از ابتداي كار تاكنون به بافت نقشه‌هاي بي ارزش نپرداختند و هميشه آثار بزرگ هنري را از جمله كارهاي استاد فرشچيان، تصاوير حضرت علي (ع)، حضرت مسيح و مريم و يا هنرمندان نقاش اروپا را مي بافتند.

در زمينه حجم بافي ابتكارات فراواني دارند از جمله كار معروف ايشان كه همان ميز و گلدان است، ايشان صفحات قرآن را نيز به صورت دورو بافتند.
در كارهاي حجمي به بافت آثار بزرگ و باارزش چون كعبه و قرآن و كشتي حضرت نوح (ع) و كليسا و … پرداختند. ايشان در تبريز نيز كارهاي هنري بسياري انجام دادند كه متأسفانه بيشتر آنها را به ثبت نرساندند.

7- نظريات استاد در رابطه با كسب درآمد و ماديات
استاد تبريزي فرد وارسته اي هستند و هيچ گاه در زندگي شان به ماديات اهميت نمي دادند و با وجود اينكه ايشان هم مانند ساير هنرمندان كشور دغدغه مالي دارند اما هيچ گاه براي پول و كسب درآمد بيشتر، در زمينه هنرشان تلاش نكرده اند و تلاش هايشان هميشه به خاطر عشق ايشان به هنر فرش بوده و نه ماديات.

استاد بارها از سوي كشورهاي مختلفي چون دانمارك، كويت و آلمان براي اقامت و ادامه فعاليت هنري دعوت شدند ولي استاد قبول نكردند و گفتند كه من ايراني‌ام و اصالتم را به پول نمي‌فروشم.
ايشان هرگز حاضر نشده‌اند كه هنر خود را كه هنري اصيل است به ماديات بفروشند و به همين جهت بسياري از كارهاي خود را نگه داشته اند و حاضر نشدند كه قيمتي بر روي آن بگذارند.
ناگفته نماند كه استاد مداح بسيار برجسته اي هستند كه از دوران كودكي مداحي مي كردند، در اين زمينه نيز هرگز براي پول كار نكردند و هيچ گاه براي مداحي پول نگرفته اند.

8- مشكلات و گلايه هاي استاد
استاد تبريزي از مسئولين و دست اندركاران و همچنين هنرمندان و استادان فرش بسيار گله مند بودند ايشان اظهار داشتند كه در ايران اصلاً به هنرمندان رسيدگي نمي‌شود و ارزش چنداني براي هنر آنها قائل نمي شوند همچنين از نظر مالي هيچ رفاهي براي هنرمندان فراهم نيست.

ايشان به بيان برخي از مشكلات خود در اين زمينه پرداختند از جمله اينكه ايشان با وجود سال ها خدمت به هنر فرش و سال ها تدريس در آموزشگاه هاي مختلف اما هنوز بيمه نيستند و چند سال قبل كه براي همين منظور به تهران مراجعه كردند به ايشان گفتند كه چون سنشان از 55 گذشته نمي توانند كاري برايشان انجام دهند و همچنين مسائلي در زمينه وام و …

استاد گفتند كه فرش ايران اكنون در معرض نابودي است و بايد فكري جدي براي مشكلات آن كرد، فرش ما كه در گذشته هميشه پيش‌خريد مي‌شد اكنون نفيس‌ترين آنها هم روي دست بافندگان مي ماند.

استاد با وجود سابقه درخشان در زمينه هنر فرش و قاليبافي و تجربه فراوانشان هرگز موفق در دانشگاه نشدند و با وجود اينكه بارها اعلام كردند كه حاضرند بصورت رايگان در دانشگاه تدريس كنند اما هرگز خواسته‌شان پذيرفته نشد و به ايشان گفتند كه به دليل عدم داشتن تحصيلات دانشگاهي نمي توانند تدريس كنند.

10- زندگي خانوادگي استاد
استاد تبريزي از زندگي مشترك خود بسيار راضي هستند و گفتند كه خانم شان هم در تمام اين سال‌ها در كنارشان بوده و همراه ايشان به كارهاي هنري پرداخته و دربافت بسياري از كارهاي زيبا و برجسته به ايشان ياري رسانده است. پسر استاد نيز در كار هنري بسيار كمك خوبي براي پدر بوده و نقشه بسياري از كارهاي ايشان را برايشان تهيه كرده است.

11- مروري بر آثار و دستبافته هاي استاد
استاد هم اكنون چند كار نيمه تمام در دست بافت دارند كه يكي از آنها كعبه است كه بسيار زيباست و به صورت حجم بافي بافته مي شود، ديگري تابلو فرشي است كه تصوير حضرت مريم بر آن بافته مي شود و كار حجم بافي ديگري نيز در نظر دارند ببافند كه كشتي حضرت نوح (ع) است كه فعلاً فقط چله كشي آن انجام شده است كه تصميم دارند به همراه خانواده بافت آن را انجام دهند.

از كارهاي گذشته ايشان مي توان بسياري را نام برد از جمله:
1- تصوير پادشاه دانمارك به همراه خانواده با لباس سلطنتي براي دانمارك
2- تابلوي سقراط و افلاطون (23) براي آلمان
3- كليساي واتيكان (اثر رافائل هنرمند نقاش و مجسمه ساز ايتاليايي) براي آلمان (در قالب حجم) (4500) رنگ
4- چندين كار از آثار استاد فرشچيان براي آمريكا
5- عكس حضرت مسيح (cm85cm125)

6- بازارچه شمال (cm85cm125) براي خانمي در مشهد وابسته به فرش عشاير
7- ميز و گلدان (در قالب حجم) (مربوط به 40 سال پيش)
8- كار 6 طبقه (مربوط به 3 سال قبل) (در قالب حجم)
9- هفت شهر عشق (7 سال قبل) (در قالب حجم)
10- كوزه با طرح حضرت مريم (حدوداً 6 ماه قبل) (در قالب حجم)

جنس كارهاي استاد هم از ابريشم و نخ و پشم مرينوس است و كارهاي كوزه و هفت شهر عشق و كعبه و ميز و گلدان ايشان در تركمنستان در شهر عشق آباد به نمايش گذارده شده است.
ايشان بيشتر كارهايشان را براي كشورهاي خارجي انجام دادند و زياد با ايران كار نمي‌كنند.