
به گزارش اتحادیه قالیبافان، اتحادیه صنفی تولیدکنندگان و بافندگان قالی دستباف و صنوف همگن تبریز با همکاری صداو سیمای مر کز آذربایجان شرقی در جهت پرداختن و نیز بازگو کردن مشکلات حوزه هنر صنعت قالی و نیز انعکاس صدای قالیبافان که در وافع جزء اقشار زحمتکش جامعه به حساب می آیند اقدام به تولید مشترک برنامه ای رادیویی با نام ایلمک سسی کرده است.
در این چندسالی که از آغاز فعالیت این برنامه رادیویی میگذرد و با توجه به نظر سنجیهایی که توسط رسانههای مختلف صورت گرفته این برنامه توانسته درصد بالایی از قالیبافان و افراد غیر قالیباف استان و حتی استانهای همجوار را نیز مجذوب خود نماید
نشریه تخصصی ایلمک که شما مخاطبان گرامی اولین شماره این ماهنامه را میخوانید توسط این اتحادیه و همکاری انجمن متخصصان علوم ارتباطات استان انتشار مییابد
در هر شماره گزارشی از موضوعات مختلفی که در این برنامه رادیویی به سمع شنوندگان می رسد به صورت مکتوب از نظر مخاطبان خواهد گذشت.
سلطانی مجری برنامه رادیویی ایلمک سسی در برنامه هفته دوم آبانماه سال جاری با اشاره به اهمیت ایمنی محیط کار قالیبافی گفت :
در هر جایی که بحث حمایت از قشر قالیباف سخنی به میان می آید در اولین مساله مشکلات مادی به چشم می خورد غافل از اینکه مشکلات دیگری نیز در این حوزه گریبانگیر قالیبافان بوده و یکی از این مسایل بهداشت و امنیت محیط کار می باشد
روشن است که در هر کاری باید موارد ایمنی محیط کار و بهداشت آن مورد توجه قرار گیرد و عدم رعایت این موارد باعث صدمات و گاه ضایعات جبرانناپذیری به بار خواهد آورد و باعث بروز بیماریهای جسمی و عوارض جسمی خواهد شد و اینکه ما شاهد برخی از مشکلات ناشی از قالیبافی در قالیبافان بودهایم
اکثرا به افرادی برمی خوریم که از عدم رعایت و یا دسترسی و یا اطلاعرسانی در زمینه ایمنی و بهداشت محیط کار دچار چنین مشکلاتی شده اند بر همین اساس در برنامه ایلمک سسی یکی از موضوعات برنامه را به این منظور اختصاص داده ایم تا قالیبافان عزیز بیش از پیش با مقوله ایمنی و بهداشت محیط کار،کارگاههای قالیبافی آشنا شده و خود را ملزم به رعایت آن نموده تا از صدمات احتمالی که در اثر رعایت نکردن بروز خواهند کرد پیشگیری نمایند .
همچنین در این برنامه درخشان گزارشگر برنامه ایلمک سسی در راستای مجموعه گزارشهایی که به صورت هفتگی تهیه می شود با مسئول یکی از کارگاههای متمرکز قالیبافی تبریز پرداخته و می گوید :
در این هفته با اسمی زاده رییس کارگاهی در خیابان شهید قره باغی تبریز در رابطه با نوع تولید و روند کار صحبت کردیم رییس این کارگاه در کل از وضیعت بازار ناراضی بوده و به دلیل اینکه شغل اصلیشان قالیبافی بوده و عرقی که به هنر قالی دارند همچنان به تولید ادامه خواهند داد و در خصوص بیمه نیز کل کارکنان این شرکت بیمه بوده و از خدمات بیمه ای برخوردار هستند در این گزارش از تعدادی از قالیبافان نیز گفتگویی صمیمانه طبق روال هر گزارش انجام دادیم.
سلطانی در بخش دیگری از اجرا در خصوص موضوع ایمنی و بهداشت کارگاههای قالیبافی ادامه داد :
استفاده از دارهای قالی که به صورت عمودی و داری ترکبندی (تخته بند ) بوده و از قسمت بالایی باید کمی مایل به دیوار که تکیه گاه می باشد قرار گرفته و روی تخته بندرا نیز در صورت امکان با پتو و یا تشک بپوشانند نکته بعدی داشتن نور کافی و زاویه تابش نور است که به قالیباف در سهولت بافت و محافظت از قوه بینایی و فاصه بین قالی و فرد باید کمتر از 35سانتیمتر نبوده و در هر فاصله زمانی نیم ساعته استراحت چند ثانیهای باعث جلوگیری از انقباض عضلات چشم فرد خواهد شد که نکات بسیار با اهمیتی از نظرایمنی و بهداشتی هستند.
همچنین در این برنامه دکتر اسماعیل چمنی رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان قالی دستباف تبریز با اشاره به اینکه برنامه ایلمک سسی انعکاس صدای قالیباف است گفت :
در هنر صنعت قالیبافی به دلیل وجود برخی از نامسؤلیتیها مشکلاتی فراروی قالیبان است و چون قالیبافن عمدتا از طبقه متوسط و گاه پایین جامعه هستند طبیعتا نیاز به حمایت و رساندن صدای این عزیزان ضروری به نظر می رسید و بر همین اساس با همکاری اتحادیه و صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی این برنامه را تهیه و تدارک دیدیم که در واقع برنامه ایلمک سسی انعکاس صدای قالیباف بوده و اختصاصا برای قالیباف است .
چمنی در ادامه بر لزوم بازنگری در قوانین بیمه قالیبافان تاکید کرده و افزود: به دلیل اینکه بحث بیمه قالیبافان یک قانون نو پا بوده و از طرفی تمام امید قالیبافان به آینده بر روی محاسباتی که به مقوله بیمه دارند می باشد و کم توجهی مسولین باعث ناامیدی این قشر از جامعه شده و در نهایت هنر صنعت قالی کشور رو به زوال خواهد کشید همان قالیباف است که با خلق دستبافته هایی نفیس و ماندگار موجبات انتخاب شهر تبریز را در سال 2015 برای کسب عنوان شهر بافت جهان پدیدار ساخت و آوازه هنر قالی ایران را در جهان برسر زبانها انداخت با این وجود در کشور خودشان از برخورداری از کمترین حقوق حقه ی خود با کمکاریهایی که از سوی برخی از نهادها صوردت می گیرد محروم شده و انگیزه و امید به آینده را از دست می دهند .
وی در ادامه افزود: بنده از همکاری سازمان تامین اجتماعی، اداره فرش سازمان صنعت ،معدن و تجارت ،سازمان فنی وحرفه ای و سایر نهادها کمال تشکر و قدردانی را دارم اما در مواردی شاهد این هستیم فردی از خانواده بزرگ قالیباف با کوچکترین مشکل از برخورداری از خدمات بیمه ای و بدون اجرای مفاد قانون و تفاهمنامه ای که بین مرکز ملی فرش ایران ،سازمان تامین اجتماعی و وزارت صنعت،معدن و تجارت به امضا رسیده محروم می شود
براساس این تفاهم نامه کلیه بازرسی ها باید با مراجعه هیات سه نفره متشکل از 1: نماینده اداره فرش سازمان صنعت ،معدن و تجارت 2: کارشناس سازمان تامین اجتماعی 3: نماینده اتحادیه مربوطه با این وجود در اکثر بازرسی ها کارشناسان سازمان تامین اجتماعی به صورت انفرادی و گاها در ساعاتی غیر از ساعات اداری مراجعه و در صورت نبود فرد اقدام به قطع بیمه قالیباف می نمایند که این خلاف تفاهم نامه و فانون است چراکه اساس قانون دفعات مراجعه باید به مرحله رسیده و بعد از مکاتبات بین سازمانی این کار صورت گیرد که تامین اجتماعی به صورت یکسویه اقدام به این کار نموده است.
وی خاطر نشان شد : بنده به عنوان خادم ملت در اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان قالی دستباف تبریز از طرف اتحادیه اعلام میدارم که نماینده ی اتحادیه را به طور کامل در اختیار سازمان تامین اجتماعی قررار دهیم تا بتوانیم مشکل بیمه قالیبافان عزیز را حل نماییم و نکته ی دیگر اینکه کارشناسان اداره تامین اجتماعی به صورت پرسش میدانی و تحقیق از محل اقدام به قطع یا برقراری بیمه قالیبافان می کنند در اینجا مسایل متعددی پیش می آید مثلا احتمال داردفرد قالیباف اجاره نشین بوده و در آن محل تازه وارد باشد و کسی او را نشناسد و یا خجالت بکشد از اینکه بگوید قالیباف است و یا به دلیل پایین بودن درآمد قالیبافی و گذران زندگی مجبور به کار در شغل کمکی نیز باشد این قبیل مسایل نیز مزید برعلت در جهت قطع بیمه قالیبافان می شود .
رییس اتحادیه قالیبافان تبریز در پایان ضمن امیدواری و ترسیم چشم اندازی سرشار از امید برای قالیبافان گفت:
با همکاری و ارتباط مستمری که با اعضا و قالیبافان داریم و پیگیریهایی که در جهت حل مشکل قالیبافان داریم آینده قالیبافی را بسیار خوش ترسیم کرده و در آینده شاهد رونق بازار فرش بوده و ایران عزیز را بیش ازپیش سرافراز خواهیم کرد.
گزارش از صادق رنجبری
برنامه ای مشارکتی با اتحادیه قالیبافان تبریز است که باهدف بررسی وضعیت قالیبافان استان آذربایجان شرقی و هنر-صنعت قالیبافی، روی آنتن می رود.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، قالیبافان استان در این برنامه بیست دقیقه ای موضوعات مرتبط با حوزه قالیبافی اعم از وضعیت ایمنی و بهداشت محیط کارگاه های قالیبافی، مسائل مرتبط با بیمه قالیبافان، مشکلات تهیه مواد اولیه، اوضاع بازار فرش به ویژه فرش استان و تبریز را با عوامل برنامه درمیان می گذارند.
تهیه کننده برنامه هم به نوبه خود با دعوت از مسئولان استانی این حوزه یا حضور در ادارات ذیربط سعی میکند مسائل یاد شده را به گوش آنان برساند و پاسخی برای مخاطبان خود ارائه دهد.
همچنین در این برنامه علاوه بر پخش تلفنها و پیامک های شنوندگان، گزارش های متنوعی از کارگاه های قالیبافی و صحبت ها و درددل های قالیبافان و پاسخ های مسئولان مربوطه تهیه و پخش می شود.
مصطفی سلطانی گوینده و نویسنده و یوسف درخشان گزارشگر این برنامه است.
«ایلمک سسی» هر پنجشنبه به تهیه کنندگی نوید پور نجف، از ساعت 8:35 تا 8:55 تقدیم شنوندگان می شود.
ایلمک سالانلارین سؤزلری
آذربایجانین باشا باشیندا، اؤزللیکله محتشم تبریز شهرینده عائلهلرین دولانیشیغی فرش توخوماقدان چیخاردی. ایلمک سالانلار دا بو صنعتین مظلوم اعضالاری ساییلاردیلار کی زور ایله، فرش اربابلارینین ظولمو آلتیندا جان و دل ایله چالیشیردیلار. گاهدان اوشاقلارین آتالاری، یوخسوللوق اثرینده، اوشاقلارین فرش اربابلارینا، معین زمان قارشیلیغیندا ساتاردیلار. بو شعرلری، ائلیمیزین قهرمان اوغلو مناف فلکی تبریزلی و اونون معلیمی عباسعلی رضایینین ۵۰ ایل بوندان اؤنجه آدینه مهدآزادی درگیسینین یئدینجی نمرهسینده یازدیغی مقالهدن، خلاصه اولاراق، تورکو لشدیریب، خدمتیزه چاتدیردیم.
کرخانادا ایشلهرم
میخانادا خشلهرم
پالتارلاریم ییرتیلسا
دؤرهسین کیریشلهرم
ایلمک ساللام پول آللام
اربابین قیزین آللام
ارباب قیزین وئرمهسه
ایلمگی ترسه ساللام
ایلمک ایلمک قوش ایلمک
قاناتی گوموش ایلمک
من دالییا قالاندا
یئگین، یئگین دوش ایلمک
ایلمک سالانلارین آنالاری هر زمان اؤز اوشاقلارین بیر دیل ایله کرخانایا یوللاردیلار، ایلمک سالانلارین آنالاری بئله اوخویاردیلار:
علی بالا دور ایاغا
گون دوشدو یورقانیوا
اوستان گلیب دالینجا
شوی گتیریب بویونجا
آپاراجاق اؤزایله آنا
شوی ویراجاق دویونجا
او زامان مظلوم اوشاقلار آنالارینین جوابیندا بئله اوخویاردیلار:
ای وای آنا کرخا
باغریمی قان ائیلهدی
ایلمک سالان بارماغیم
گؤر نه قابار ائیلهدی
(تایلاری قان ائیلهدی)
آنا سؤیله ییر:
اولسون اوغول گئت یئنه
آخشاماجان سوت یئنه
(آخشامیوی گود یئنه)
آخشام ائوه گلنده
بیرشاهیوی وئر پیه
بارماغیوا سورت یئنه
ایلمک سالانلار، چوخ زامانلار، ایلمک سالماقدا بیر بیرلری ایله یاریشاردیلار. او زامان بئله اوخویاردیلار:
آغ ماللا، گوی ماللا
حسنین قولون باغلا
ایلمک سالانلار ایشدن یورولوب، جمعه گونونو و جمعه آخشامینی و هفته اوچون آرزیلاردیلار. چونکو هفته اوچو(دوشنبهلر) و جمعه آخشامیلار، فرش کرخانالاری، ناهارا قدر ایشلردیلر. جمعه گونلری بوتونلوقله تعطیل اولاردی.
شاببادان، شوببادان
جمعه باخیر قوببادان
فرش قورتولان زامان کی ۳ لای الی ۱۰ لای قالیرمیش، بیله اوخویارمیشلار:
فرشی سالدیق لهوره
الله نوبارک ائلهسین
اوستایا خبر ائلهین
شاگردانانی حاضیر ائلهسین
فرشی قورتاریب کسندن سونرا، فرشی سککیه سالیب بئله اوخویاردیلار:
فرشی سالدیق سککییه
اوستا گئدیر مککهیه
اوستا بیزه بیر شاهی وئر
بیزده چیخاق سککییه
در واقع فرش ايران كه در زمان سلسله صفويان به اوج شهرت رسيده بود، به دنبال هجوم افغانها و آشفتگيهای پس از آنها تنزل يافت و تنها در زمان قاجار تا حدی خود را بازيافت و صدور فرش ايران بعنوان كالای تجارتی از راه آذربايجان و تركيه به اروپا آغاز شد و آنگاه كه ذخيره فرش ايران به ويژه در آذربايجان رو به پايان بود، با همت بازرگانان تبريزی در ساير شهرهای بزرگ، قاليبافی عمری دوباره يافت كه در اين ميان مشهد، كرمان، كاشان، اراك و همدان نقش مهمی را به عهده داشتند.
صادرات قالی ايران از طريق تبريز تا آن حد برای دولت ايران پر افتخار و مهم جلوه نمود كه تصاويری از اين رويداد بر روی نخستین كارت پستال های زيبايی كه در اواخر دوره قاجار چاپ شده بود، نقش بست و به اقصی نقاط جهان ارسال شد.
همزمان با شروع اقدامات بازرگانان تبريز در امر صادرات قالی به بازارهای جهاني، تجار و بازرگانان شهرهای مختلف كشور برای وسعت بخشيدن به فعاليت های خود و استفاده از امكانات و تسهيلات تجاری پايتخت به تهران مراجعت نمودند و در قسمتهای مختلف بازار تهران موجبات ترويج و توسعه هنر قاليبافی را فراهم آوردند.
از بزرگترين صادركنندگان فرش تبريز كه اولين پرچمدار صادرات فرش ايران نيز بودند و برخی خود در توليد فرش نيز دستی داشتند می توان به حاج يوسف قاليچی، حاج عبدالله قاليچی، حاج ميرزا جعفراسلامبولچی، حاجی صمدقره قاليچی، ميرزا علی اصغر و ميرزا علی اكبرو اسماعيل قاليچی ( فرزندان شادروان حاج عبدالله قاليچی)، صدقيانی، ايپكچی، حاج محمد ممقانی، محمد اف، ديلمقانی، آواكيان، كاسباريان و اردوبادی اشاره کرد.
فرش دستباف آذربایجان شرقی را در یک طبقه بندی كلی می توان به سه گروه با ويژگي های خاص تقسيم نمود: گروه قالي های شهری باف آذربايجان كه اغلب در غرب اين استان قرار دارند و مهمترين آنها عبارتند از: تبريز و اطراف آن مانند اسكو، مرند، مراغه.
گروه قالي های محلی و روستايی كه مهمترين آنها عبارتند از روستاهای اطراف هريس، سراب، اهر و بستان آباد، گراوان، بخشايش، شربيان و مهربان.
فرشهای عشايری آذربايجان كه در راس آنها می توان فرشهای عشاير شاهسون را نام برد. هرچند در كنار اين عشاير، ساير كوچندگان استان به ويژه عشاير ارسباران نيز به توليد انواع دستبافها و زيراندازهای زيبا مانند گليم و ورنی اشتغال دارند، اما دستبافهای گره دار عشاير شاهسون، (همچنين تا حدودی عشاير افشار آذربايجان) از شهرت بالايی برخوردارند.
با این تاریخچه به راحتی می توان پی به تاثیرگذاری هنرمندان قالی باف خطه آذربایجان شرقی پی برد. نقش این هنرمندان که با نور چشم خود میلیون ها گره را بر دار قالی می زنند، در حفظ، انتقال و ترویج تاریخ ایرانیان بی بدیل است.
پیر و جوان، زن و مرد در اقصی نقاط این استان پهناور پشت دار قالی گره می زنند تا معیشتی آبرومندانه داشته باشند.
«ایلمک سسی» برنامه ایست که به بررسی نقش و اهمیت صنعت فرش و مشکلات قالیبافان استان می پردازد. این برنامه روزهای سه شنبه و پنجشنبه از ساعت 8:30 تقدیم علاقه مندان صنعت فرش استان می شود.