هنرمند نمونه‌ای که از کودکی به عشق تار و پود و نقش‌و‌نگارهای قالی گام در مسیر هنر زیبای فرشبافی گذاشته، این روزها از کم‌توجهی مسئولان به هنر”حجمی بافی” رنج می‌برد.
استاد “علی ذریه حبیب” هنرمند برتر و نمونه کشور در زمینه فرش و کارهای حجیم بافی و دارای مدرک معادل دکترای فرش در سال ۱۳۲۴ در تبریز متولد و از همان اوایل کودکی در کارخانه قالی بافی پدر عاشق تار و پود و نقش و نگارهای قالی و هنر دست قالی بافان شد.
وی از سن شش سالگی در کارخانه قالی بافی پدر بدون هیچگونه آموزشی و تنها به خاطر علاقه و از روی دست قالی بافان، فرش بافی را آغاز کرد و بعد از سه ماه به طور کامل آن را آموخت و در این حرفه خبره شد.
این هنرمند پیشکسوت و نو آور در سن ۱۳ سالگی موفق به بافت دو رو و حجم بافی برای اولین بار در کشور شد و برای اولین کار، مجسمه یک استکان و نعلبکی زیر آن را با تار و پودهای فرش بافت ولی با مخالفت شدید پدر مواجه شد، اما دلسرد نشده و به کار خود در کنار قالی بافی ادامه داد تا اینکه در سن ۲۰ سالگی موفق به باز کردن یک مغازه شد و در آن به کار تصویر بافی یا همان تابلو فرش پرداخت.
وی دو سال بعد به علت گسترش و ترویج این هنر در تبریز و استقبالی که از آن شد، كارگاهی با ۵۰ دستگاه قاليبافی و ۱۱۰ كارگر برای خود دایر کرده بود که در این کارگاه فقط كار تصويربافی و تابلو فرش، آن هم از سفارشاتی که از طرف کشورهای اروپایی به ویژه آلمان داده می شد را انجام می داد. وی آنچنان در کار خود پیشرفت کرد که یک سال بعد نماينده تابلو باف های تبريز شد.
هنرمندی که تابلو فرش بافی وارد مشهد کرد
استاد ذریه در سال ۵۷ و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در پی مشکلات ایجاد شده تنها با هفت هزار و ۵۰۰ تومان سرمایه و یک تابلو فرش نیمه کاره به همراه خانواده عازم مشهد شدند و با وجود امکانات محدود دست از كار هنر نكشيده و ۱۰ سال به صورت یک هنرمند گمنام به كار فرش ادامه داد و می توان گفت استاد علی ذریه حبیب برای اولین بار در این سال هنر تابلو فرش بافی را به شکل حرفه‌ای وارد شهر مقدس مشهد کرد و با الهام از فضای روحانی و معنوی این شهر آثاری با ارزش معنوی بالا خلق کرد.
استاد ذریه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه “حجمی‌بافی” را با بافت یک میز و گلدان یک دست، به مسئولان معرفی کردم، گفت: این کار خیلی مورد توجه واقع شد چرا که تاکنون فردی موفق به چنین ابداعی در کشور نشده بود.
وی ابراز کرد: ابداع “حجمی بافی” مورد توجه واقع شد و بعد از آن از طرف نمایشگاه بین المللی صنایع دستی از من دعوت شد و همین آغازگر راه دعوت بنده برای آموزش در فنی و حرفه ای و دانشگاه بود.
این هنرمند پیشکسوت ادامه داد: در خراسان از طرف بهزیستی، صنایع دستی، صنایع فرش، کمیته امداد و دانشگاه برای آموزش تابلوفرش بافی و قالی بافی از من دعوت شد.
وی عنوان کرد: در دانشگاه و آموزشگاه های بسیاری هنر فرش بافی را آموزش دادم و هنرمندان بسیاری را تربیت کردم.
هنرمند نوآور فرش بافی کشور با بیان اینکه از ابتدای شروع فعالیت حرفه ای در کار فرش فقط به توانایی های خود اتکا کرده‌ام، ابراز کرد: همین امر هم موجب رشد و پیشرفت بنده در این زمینه شده است.
هنرهای بسیاری در زمینه فرش در کشور رو به افول است
استاد ذریه با اشاره به رشته های مختلف فرش بافی گفت: در هنرهای بسیاری همچون مناره بافی، قلاب بافی، طاق بافی، اوراق بافی و برجسته بافی تبحر دارم و حتی قرآن کریم را به شکل ورق ورق بافته ام ولی به علت عدم حمایت از سوی مسئولان و متولیان امر هنرهای بسیاری در زمینه فرش در کشور رو به افول است.
وی اظهار کرد: در راه اشاعه و گسترش هنر تابلو فرش بافی به شکل سنتی و نقشه خوانی، حجمی بافی و فرش تلاش بسیاری کرده ام اما متاسفانه به علت بی مهری و کم توجهی “حجمی بافی” رو به نابودی است و فکر می کنم بعد از مرگ من چون کسی نمی تواند آن را آموزش دهد “حجمی بافی” با من خواهد مرد.
این چهره سرشناس هنر فرش در کشور با ابراز ناراختی از عدم توجه به آموزش و قرار دادن امکانات برای ترویج هنر در کشور، عنوان کرد: بنده حاضرم به طور کاملا رایگان برای اشاعه هنر “حجمی بافی” به آموزش آن بپردازم و بارها هم این موضوع را اعلام کرده ام اما متاسفانه کسی توجهی به آن نمی کند.
وی با تاکید بر اینکه حجمی بافی در همه جای دنیا مورد توجه قرار گرفته است، افزود: هیچ کس اهمیتی به اشاعه آن در کشور نمی دهد و متاسفانه خودم هم امکانات و بودجه کافی برای این امر را در اختیار ندارم.
استاد ذریه با اشاره به ورود نقش های کامپیوتری تابلو فرش به عرصه هنر کشور گفت: این نقش های کامپیوتری ضربه بزرگی به تابلو فرش اصیل و زیبای ایرانی وارد کرد و متاسفانه اعتراض بنده در آن زمان سودی نداشت و امروز بعد از ضرر بزرگی که به تابلو فرش سنتی وارد شده است برخی متولیان امر تازه متوجه این نقصان شده و در پی جبران بر آمده اند و از من می خواهند مجددا به آموزش نقشه خوانی و بافت سنتی تابلو فرش بپردازم.
مرگ “حجمی بافی” تنها دل نگرانی هنرمند نمونه کشور
وی با بیان اینکه هنرمندان در کشور همواره مظلوم واقع می شوند، تصریح کرد: هنر از عمق جان هنرمند نشات می گیرد و سال ها برای خلق یک اثر هنری و یا روشی برای ابداع نوآوری در هنر وقت صرف می کند اما هیچگاه مورد توجه قرار نمیگیرد و یا بعد از مرگش به یاد او می افتند.
استاد ذریه تاکید کرد: تنها نگرانی من در حال حاضر افول هنر فرش بافی و به ویژه “حجمی بافی” در کشور است چرا که بعد از من کسی برای ادامه و اشاعه آن در کشور نیست و نیاز است هم اکنون برای ثبت و ماندگاری این هنر زیبا و درخور توجه فکری اساسی شود وگرنه بعد از مرگ من سودی ندارد چون دیگر کسی برای آموزش آن نیست.
وی در پایان با گلایه از عدم توجه به هنرمندان حتی هنرمندان پیشکسوت و نوآور در کشور گفت: بنده در حال حاضر ۶۹ سال دارم و مدت ها برای دریافت بیمه هنرمندان تلاش کردم اما در نهایت حرفی که شنیدم این بود که چون شما سنتان بالای ۵۵ سال است بیمه به شما تعلق نمی گیرد و بنده با آنکه هنرمند نمونه در کشور هستم بیمه ندارم و تا زمانی که کار کنم در آمد دارم.
توجه به هنرمندان، آن هم هنرمندان پیشکسوت که عمری را برای ترویج و اشاعه هنر صرف کرده اند از سوی مسئولان و متولیان باعث دلگرمی و ادامه مسیر هنرمندان و جلوگیری از نابودی هنرهایی می شود که خیلی هایشان امروز به دست فراموشی سپرده شده اند.
