مستند «قالی آذربایجان»

مجموعه مستند “قالی آذربایجان” به زودی روی آنتن شبکه استانی آذربایجان شرقی می رود.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران؛ مجموعه مستند “قالی آذربایجان” با هدف توجه به ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی منطقه آذربایجان در حوزه هنر-صنعت قالی تهیه و تولید شده است.
بر پایه این گزارش؛ کار ساخت و تصویربرداری مجموعه مستند فاخر “قالی آذربایجان”، به مراحل پایانی تصویربرداری خود نزدیک می شود. این مجموعه پس از طی مراحل ایده پردازی، تحقیق و لوکیشن یابی در 11 قسمت 30 دقیقه ای تهیه شد.

به گفته عوامل این مجموعه، تصویربرداری این مستند از اوایل اردیبهشت ماه امسال آغاز شد و هم اکنون مراحل پایانی را طی می کند.
شایان ذکر است؛ طبق برنامه ریزی های به عمل آمده، مجموعه مستند “قالی آذربایجان”، بر اساس موضوعات 11 گانه آن در شهرهای تبریز، سلطانیه، قزوین، مشهد، تهران و باکو ( جمهوری آذربایجان ) تصویربرداری شد.

لازم به توضیح است؛ در طول ماه های گذشته تصویربرداری های محیطی، کارگاه های قالیبافی، کاخ موزه ها و مصاحبه با کارشناسان پایان یافته است و پس از طی مراحل تدوین، ساخت موسیقی و گویندگی متن ها این مجموعه آماده پخش خواهد شد.

مجموعه مستند “قالی آذربایجان” با موضوعات 11گانه زیر به بررسی قالی مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی از زبان اساتید و کارشناسان این هنر و صنعت می پردازد:
1- قالی چهار فصل تبریز ( چهارگاه اساطیری _چهار جشن باستانی )
2- گنجینه قالی های شاه طهماسبی تبریز
3- نقش قالی در دوران مشروطه تبریز
4- گنجینه قالی های تاریخی تبریز
5- برادران عمواوغلی در خراسان
6- بزرگان قالی آذربایجان در خراسان
7- نقش قالی تبریز در جمهوری آذربایجان ( با مروری بر آثار جعفر مجیری)
8- گنجینه قالی های ابریشمی هریس ( قالی های ایپک هریس)
9- اساتید بزرگ تولید قالی تبریز ( دوران معاصر)
10- اساتید طراح قالی تبریز ( حاج قلی نامی _ جواد هریزچی )
11- قالیشویی در تبریز ( مراحل تکمیلی قالی)
با توجه به پیشینه های تاریخی، ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی منطقه آذربایجان در حوزه هنر و صنعت قالی لزوم پرداختن و مستند سازی این داشته ها احساس می شد. از این رو، مجموعه مستند “قالی آذربایجان” با این رویکرد ساخته شد.

لازم به ذکر است؛ پیشینه مجموعه مستند “قالی آذربایجان” به سال 86 باز می گردد که از آن زمان تا کنون 15 قسمت از این مجموعه ساخته و پخش و از ابتدای سال 93 نیز به ساخت 11 قسمت دیگر از این مجموعه با عناوین یاد شد اهتمام ورزیده شد.

عوامل تولید این مستند تلویزیونی عبارتند از: اميد بنام (محقق و نويسنده)، حميد عطالو (تهيه کننده و کارگردان)، حميد نيکمندان (تصوير بردار و نورپرداز)، حسن حسین زاده (دستيار تصويربردار)، بابک پاشازاده (تدوين و صداگذاری)، ابوالفضل میرزایی (صدابردار)، محمد ملکی اصل (موسیقی) و گويندگان: لیلی مرتضویان، فریبا ثباتی، مصطفی سلطانی و ابولفضل جدیری
گفتنی است؛ مجموعه مستند “قالی آذربایجان” با مشارکت مرکز ملی فرش ایران با صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی و همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان شرقی تهیه و تولید شده است.

مجموعه مستند “قالی آذربایجان” به زودی در اپیزودهای 30 دقیقه ای از شبکه استانی سهند پخش خواهد شد.

گزارش آیین رونمایی مستند قالی آذربایجان:

روز دوشنبه آيين رونمايي از مستند فاخر قالي آذربايجان با حضور مدیرکل صدا و سیمای استان، رئیس سازمان بازرگانی و رئیس اتحادیه قالی تبریز، رئیس روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران و جمعی از اساتید و هنرمندان حوزه قالی، رسانه و عوامل تولید مستند برگزار شد.

مستند فاخر قالی آذربایجان، برگی از اسناد تاریخ قالی منطقه است
به گزارش روابط عمومی اتحادیه قالی تبریز: مهندس صادق نجفی در آیین رونمایی مستند فاخر قالی آذربایجان گفت: ماندگاری تاریخ، فرهنگ و تمدن در هر کشور به دست هنرمندان آن کشور صورت میگیرد و قالیبافان نیز از جمله زنده نگه دارندگان فرهنگی کشورمان هستند.
وی ضمن قدردانی از عوامل ساخت مستند قالی آذربایجان گفت: تهیه فیلم های مستند از قالی و مراحل تولید آن به عنوان برگی از اسناد تاریخ قالی منطقه به شمار می رود.
رئیس سازمان بازرگانی آذربایجان شرقی ادامه داد: پخش این مستندها در شبکه های مختلف جهانی میتواند اشاعه دهنده فرهنگ استفاده از قالی باشد و به نوعی زمینه را برای حضور قالی کشور و بالاخص آذربایجان شرقی را فراهم نماید.
رئیس کمیته فرش استان تصریح کرد: با وجود تمامی مشکلات و حضور برخی از کشور های دیگر نیز در زمینه تولید قالی در جهان هنوز قالی ایرانی رتبه اول را در بازارهای جهان دارد و در این بین آذربایجان شرقی از جایگاه ممتازی برخوردار است.
رئیس سازمان بازرگانی آذربایجان شرقی گفت: سالانه 600 میلیون دلار قالی از کشور صادر میشود که سهم ایران از بازار قالی جهان 50 الی 60 درصد میباشد و سهم آذربایجان شرقی 40 درصد از مجموع صادرات کل کشور است.
صادق نجفی افزود: با برنامه ریزی های صورت گرفته و پیگیری های که از سوی نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی برای اجرای مصوبات مجلس در خصوص بیمه تأمین اجتماعی قالیبافان صورت گرفته است و اختصاص ردیف های اعتباری ویژه به هنر _ صنعت قالی، امیدواریم شاهد رشد روز افزون تولید و صادرات قالی کشور باشیم.

ارائه تخفیف ویژه به آگهی های بازرگانی قالی در صدا و سیمای مرکز آذربایجانشرقی
در ادامه این آیین، مدیر کل صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه نمایش فرهنگ و تاریخ کشور و استان از رسالت های مهم صدا و سیمای مرکز استان است، گفت: در راستای شناساندن هنر _ صنعت قالی تاکنون 15 فیلم مستند در خصوص قالی تهیه و تولید شده است و برنامه رادیویی ایلمک سسی بطور منظم هر هفته در دو نوبت از صدای استان پخش می شود.
علی نواداد از ارائه تخفیف ویژه به متقاضیان آگهی های بازرگانی قالی برای پخش از این مرکز خبرداد و گفت: محدود کردن تبلیغات فرش ماشینی که افزایش یافته است، نیازمند تدبیر کلان رسانه ملی است.
نواداد با بیان اینکه مستند فاخر قالی آذربایجان در هشت قسمت که در حدود 240 دقیقه است با همکاری سازمان بازرگانی آذربایجان شرقی و اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان قالی شهرستان تبریز تهیه و تولید شده است. به گفته نواداد، در این مجموعه مستند موضوعاتی مانند فرهنگ فولکلور مردم و قالی آذربایجان، رنگرزی سنتی قالی آذربایجان، بازارهای سنتی فروش قالی تبریز، بازار و صنوف همگن آن، از طبیعت تا قالی و معرفی اساتید طراح قالی آذربایجان به نمایش درآمده است.
علی نواداد در ادامه با اشاره به وجود پتانسیل های بالا در استان گفت؛ هم اکنون نیز در حال بررسی طرح برای مستند 10 قسمتی جدیدی برای تولید می باشیم.

تدوين بسته حمايتي قالي بافان ضروري است
رييس اتحاديه توليدكنندگان و بافندگان قالي شهرستان تبريز نیز در این آیین گفت: تدوين بسته حمايتي در راستاي قانون هدفمندي يارانه ها براي قاليبافان و ديگر شاغلان بخش قالي ضروري است.
اسماعيل چمني با اشاره به ارتزاق 500 هزار نفر از هنر _صنعت قالي در استان آذربايجان شرقي اظهارداشت: اين قشر از جامعه از آسيب پذيرترين اقشار جامعه هستند كه دولت بايد در اجراي قانون هدفمندي آن ها را مد نظر قرار دهد.
وي افزود: بايد براي اين قشر زحمت كش جامعه پيش بيني هايي براي حمايت از برق، گاز و بنزين مصرفي آن ها انجام گيرد تا آن ها بتوانند اين هنر مطرح در جهان كشور را اعتلا دهند.
نایب رئیس اتحادیه توليدكنندگان و بافندگان قالي کشور با تاسف بیان داشت؛ قوانين مصوب شده در مجلس از جمله بیمه قالیبافان، که در جهت حمايت از بافندگان و توليدكنندگان قالی بوده تاكنون اجرايي نشده است.
وي با اشاره به اينكه تبليغات فرش هاي ماشيني با عنوان ( قالي دستباف نما ) به توليد قالی صدمه مي زند، خواستار اصلاح اين نوع آگهي هاي تبليغاتي همچنين اختصاص تخفيف براي تبليغ قالی در رسانه ملی شد.
چمني بر استفاده از استادان مجرب در آموزش بهبافي قالي تاكيد و پيشنهاد كرد : برنامه هاي تخصصي آموزشي با حضور فعالان و كارشناسان قالي تهيه و در صدا و سيماي استان پخش شود.

تحقق آرزوها نیاز به حمایت واقعی دارد
معاون سیمای مرکز آذربایجان شرقی با اشاره به برنامه ریزی این معاونت برای تولید آثار فاخر در حوزه قالی، تحقق این مهم را نیازمند افزایش حمایت ها دانست.
حسین ثروتمند گفت: شبکه سهند برای تولید مجموعه “سفرای شیعه” با محوریت معرفی قالیهای قدیمی آذربایجان که هم اکنون در موزه های معتبر جهان نگهداری می شوند، پس از تحقیق و بررسی ها در حال برنامه ریزی است اما تحقق آن نیازمند حمایت هاست.
معاون سیمای صداوسیمای مرکز آذربایجان شرقی گفت: اقدامات صورت گرفته برای معرفی جایگاه قالی آذربایجان هر اندازه هم صورت بگیرد، کم است.
به گفته وی، پیش از این آثاری مانند ” کلیپ ایلمک (گره) ” و ” تله فیلم رنگ های زندگی ” و ” دو هزار و 200 دقیقه برنامه رادیویی ایلمک سسی (صدای گره) ” در شبکه سهند تهیه و تولید شده است.
وی خاطرنشان کرد: هنر ما انعکاس فرهنگ این سرزمین بوده و قالی به عنوان نماد فرهنگ و هنر این خطه در مجامع جهانی مطرح است.
ثروتمند، افزود: ماموریت مرکز صداوسیمای آذربایجان شرقی پرداختن به تاریخ و فرهنگ این خطه است و قالی بخش مهمی از این فرهنگ را شامل می شود.
در اين آيين كه با پخش بخش هايي از مجموعه مستند قالي آذربايجان همراه بود، جمعي از هنرمندان پيشكسوت قالی استان نيز حضور داشتند و به بيان ديدگاه ها و خواسته هاي خود پرداختند.

کارکرد های برخی استانها به ما انرژی خدمت بیشتر میدهد
مدير روابط عمومي مركز ملي فرش ايران در گفت و گو با پيشكسوتان و اصحاب رسانه با تأكيد بر الگو بودن تلاشهاي رسانه اي در استان آذربايجان شرقي براي معرفي هنر- صنعت قالی گفت: اين همكاري و هماهنگي ميان فعالان قالي استان، سازمان بازرگاني، تشكلهاي مرتبط و نيز صدا و سيماي مركز آذربايجان شرقي مي تواند نمونه اي مطلوب براي ارايه به ديگر استانها باشد.
وی با اشاره به پیشینه و قدمت قالی در این منطقه خاطر نشان کرد، در آذرباجان قالی را خوب می شناسند و نگاه مثبت در میان مدیران به آن ساری و جاری است.
حميد كارگر همچنين با اشاره به نامه وزير بازرگاني به رياست سازمان صداوسيما مبني بر توجه به قالی در توليدات راديو و تلويزيوني، ارايه چهره اي فاخر و مطلوب از قالی ايراني و شاغلان اين حرفه را ضروري دانست.

بایستی به چرایی و علل بروز مشکلات توجه نماییم
معاون سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، نیز در بخشی از مراسم با اشاره به فعالیت های مثبت در ساخت مستندهای قالی در استان گفت: من در این جمع و در میان اساتید و پیشکسوتان احساس افتخار میکنم ولی شنیدن مشکلات و درد و رنجشان را بیناگر چه بایستی بدانم؟
وی با مثالی این نکته را متذکر شد، که استاد طباطبایی نقاش پیشکسوت در جمع ما حضور دارند و میتوانند عرایض بنده را تایید نمایند، تاکنون فرهنگ خرید تابلو نقاشی در کشورمان بطور واقعی نهادینه نشده است، اما خرید قالی چرا، ولی اکنون چرا نسل جدید رغبتی به خرید قالی ندارند و یا اگر به واقع گقته شود این طرح و رنگها پاسخ گوی نیاز آنها نیست ؟! بحث کیفیت مواد اولیه و … جای خود!
مهدی لزیری با تاکید بر پیشینه قالی ایران و آذربایجان بیان داشت: قالی ما به هیچ وجه احتیاج به تبلیغات ندارد ولی به شدت محتاج به معرفی است.
مدیران و دیگر خبرگان قالی بایستی به این فکر باشند که چه کرده ایم و یا نکرده ایم که وضعیت قالی کشور بدین صورت درآمده است؟!

مگر تابلو رنگ روغن را میشود بافت ؟!
استاد رفیع طباطبایی، نقاش و مدرس پیشکسوت هنر، به عنوان میهمان ویژه این آیین با اشاره به اینکه نیاز واقعی قالی ایران، پرهیز از طرح های تکراری است گفت؛ نوآوری در طراحی قالی یکی از مهم ترین ارکان است که بایستی به انجام رسد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود گفت؛ من به عنوان نقاش و مدرس دانشگاه نمیتوانم تصور کنم که از مدل های غربی که با تکنیک های رنگ روعن نقاشی شده اند و در چاپ هایشان نیز دچار تغییر ابعاد و رنگ شده اند، قالیهای تصویری بافته می شود.
طباطبایی با اشاره به اینکه طراحان بایستی دست به ترکیب بندی های جدید بزنند و هراسی از فروش در بازار نداشته باشند گفت: اما لازمه طرح نو وجود قانون کپی رایت است تا از حقوق مادی و معنوی صاحب اثر بطور واقعی دفاع نماید.
□